Nghiệm thu PCCC là gì? Quy trình thực hiện, hồ sơ & chi phí 

Nghiệm thu PCCC là bước kiểm tra cuối cùng nhằm đảm bảo hệ thống phòng cháy chữa cháy trong công trình văn phòng đã được lắp đặt đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và tuân thủ quy định pháp luật. Thủ tục này giúp công trình đủ điều kiện vận hành, giảm thiểu rủi ro về an toàn và thể hiện trách nhiệm chuyên nghiệp của chủ đầu tư trong việc bảo vệ con người và tài sản.

1. Nghiệm thu PCCC là gì?

Nghiệm thu PCCC là quá trình kiểm tra, đánh giá và xác nhận hệ thống phòng cháy chữa cháy của công trình đã được thi công, lắp đặt đúng với hồ sơ thiết kế đã thẩm duyệt và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành (TCVN, QCVN). Đây là điều kiện bắt buộc để cơ quan chức năng cấp văn bản chấp thuận đưa công trình vào sử dụng.

2. Khi nào cần nghiệm thu PCCC? 

Nghiệm thu PCCC là yêu cầu bắt buộc đối với các công trình xây dựng, dự án hoặc phương tiện giao thông cơ giới có nguy cơ cháy nổ cao hoặc thuộc danh mục cần đảm bảo an toàn theo quy định pháp luật. Quy trình này được thực hiện sau khi hoàn tất lắp đặt hệ thống PCCC và trước khi công trình được đưa vào khai thác sử dụng.

Theo Khoản 1 Điều 15 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, những công trình đã được thẩm duyệt thiết kế PCCC phải do chủ đầu tư hoặc chủ phương tiện đề nghị cơ quan Cảnh sát PCCC đã thẩm duyệt kiểm tra kết quả nghiệm thu. Chỉ khi được cấp văn bản chấp thuận, công trình hoặc phương tiện mới có cơ sở pháp lý để vận hành.

Nghiệm thu có thể được tiến hành:

• Theo từng phần, từng giai đoạn trong quá trình thi công.
• Theo từng hạng mục, từng hệ thống riêng biệt.
• Nghiệm thu bàn giao khi hoàn tất toàn bộ công trình.

Đối với hạng mục bị che khuất trong quá trình thi công (như hệ thống ống cấp nước, đường điện âm tường), việc nghiệm thu cần thực hiện trước khi tiếp tục các bước tiếp theo để đảm bảo an toàn. Trong trường hợp một khu vực đáp ứng điều kiện vận hành độc lập, chủ đầu tư có thể đề nghị nghiệm thu riêng, nhưng vẫn phải được cơ quan Cảnh sát PCCC kiểm tra và cấp văn bản chấp thuận.

3. Hồ sơ nghiệm thu PCCC gồm những gì?

Hồ sơ nghiệm thu PCCC là cơ sở pháp lý quan trọng để cơ quan chức năng kiểm tra, đối chiếu và cấp văn bản chấp thuận đưa công trình vào sử dụng. Theo Khoản 2 Điều 15 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, hồ sơ nghiệm thu phòng cháy chữa cháy bao gồm:

• Bản sao Giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế PCCC kèm hồ sơ đã được Cảnh sát PCCC đóng dấu.
• Bản sao Giấy chứng nhận kiểm định phương tiện PCCC.
• Biên bản thử nghiệm, nghiệm thu từng phần và tổng thể hệ thống PCCC.
• Bản vẽ hoàn công hệ thống PCCC và các hạng mục liên quan, bảo đảm phù hợp với hồ sơ thiết kế đã thẩm duyệt.
• Tài liệu hướng dẫn vận hành, bảo dưỡng thiết bị và hệ thống PCCC.
• Văn bản nghiệm thu hoàn thành hạng mục, hệ thống liên quan đến PCCC.
• Bản sao Giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ PCCC của đơn vị thi công, giám sát.

Tất cả hồ sơ, tài liệu trên phải được xác nhận của chủ đầu tư, đơn vị giám sát và thi công. Trường hợp hồ sơ bằng tiếng nước ngoài, cần dịch sang tiếng Việt để đảm bảo minh bạch và thuận tiện trong quá trình kiểm tra.

4. Quy trình nghiệm thu PCCC 

Nghiệm thu PCCC là bước cuối cùng để kiểm tra và phê duyệt hệ thống phòng cháy chữa cháy trước khi công trình, dự án hoặc phương tiện được đưa vào sử dụng. Quy trình có sự tham gia của chủ đầu tư, đơn vị thi công và cơ quan Cảnh sát PCCC, được tiến hành theo các bước: chuẩn bị hồ sơ, nộp thẩm định, kiểm tra thực tế và cấp biên bản nghiệm thu.

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Cá nhân, tổ chức hoặc chủ đầu tư cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ nghiệm thu PCCC theo đúng quy định tại Khoản 2 Điều 15 Nghị định 136/2020/NĐ-CP. Hồ sơ phải có xác nhận của chủ đầu tư, đơn vị thi công, tư vấn giám sát (nếu có) và được dịch sang tiếng Việt trong trường hợp sử dụng tài liệu bằng tiếng nước ngoài.

Bước 2: Nộp tại cơ quan PCCC có thẩm quyền

Sau khi hoàn tất chuẩn bị, cá nhân, tổ chức hoặc chủ đầu tư tiến hành nộp hồ sơ nghiệm thu PCCC kèm theo:

• Báo cáo kết quả thi công, kiểm tra, kiểm định, thử nghiệm và nghiệm thu hệ thống PCCC của chủ đầu tư hoặc chủ phương tiện.
• Văn bản đề nghị kiểm tra kết quả nghiệm thu PCCC theo Mẫu số PC11.

Hồ sơ được nộp tới Cơ quan Cảnh sát PCCC đã thẩm duyệt dự án trước đó thông qua một trong ba hình thức:

1. Trực tiếp tại Bộ phận Một cửa của cơ quan có thẩm quyền.
2. Trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công (trừ trường hợp hồ sơ thuộc danh mục bí mật nhà nước).
3. Qua bưu chính công ích, dịch vụ trung gian hoặc ủy quyền hợp pháp.

Về thời hạn nộp:

• Tối thiểu 10 ngày làm việc trước thời điểm đề nghị kiểm tra nghiệm thu đối với công trình trọng điểm quốc gia, dự án nhóm A.
• Tối thiểu 07 ngày làm việc đối với các công trình còn lại và phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về PCCC.

Lưu ý: Người được ủy quyền nộp hồ sơ cần có văn bản giới thiệu hoặc giấy ủy quyền, đồng thời xuất trình giấy tờ tùy thân hợp lệ.

Bước 3: Cơ quan kiểm tra hồ sơ & thực địa

Sau khi tiếp nhận, Cơ quan Cảnh sát PCCC sẽ kiểm tra thành phần và tính hợp lệ của hồ sơ theo quy định pháp luật.

• Nếu hồ sơ đầy đủ, hợp lệ: cơ quan sẽ tiếp nhận và lập Phiếu tiếp nhận giải quyết thủ tục hành chính về PCCC (Mẫu số PC03).
• Nếu hồ sơ thiếu hoặc chưa hợp lệ: cơ quan có trách nhiệm hướng dẫn bổ sung và lập Phiếu hướng dẫn bổ sung hồ sơ (Mẫu số PC04).

Bước 4: Lập biên bản & cấp văn bản nghiệm thu

Sau khi hoàn tất kiểm tra hiện trường, cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH sẽ tiến hành lập biên bản kiểm tra kết quả nghiệm thu. Biên bản này phải có đầy đủ chữ ký của:

• Đại diện cơ quan chức năng trực tiếp kiểm tra.
• Đại diện chủ đầu tư hoặc đơn vị quản lý công trình.
• Đại diện đơn vị thi công, giám sát (nếu cần).

Trong vòng 07 ngày làm việc kể từ ngày ký biên bản:

• Nếu kết quả đạt yêu cầu: cơ quan PCCC sẽ ban hành văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu PCCC. Văn bản này là cơ sở pháp lý quan trọng để công trình được đưa vào sử dụng, đồng thời là tài liệu cần thiết trong các thủ tục liên quan như hoàn công, cấp phép hoạt động kinh doanh.
• Nếu chưa đạt: cơ quan chức năng sẽ ban hành văn bản thông báo nêu rõ lý do không chấp thuận. Chủ đầu tư phải khắc phục toàn bộ tồn tại theo yêu cầu, sau đó mới được đề nghị nghiệm thu lại.

5. Nội dung kiểm tra khi nghiệm thu PCCC

Khi tiến hành nghiệm thu PCCC, cơ quan chức năng sẽ kiểm tra toàn bộ hệ thống và hạng mục liên quan để bảo đảm công trình đủ điều kiện vận hành an toàn. Các nội dung chính bao gồm:

5.1 Hệ thống báo cháy – chữa cháy

• Kiểm tra trung tâm báo cháy, đầu báo khói, đầu báo nhiệt, nút ấn khẩn, loa thông báo.
• Đánh giá khả năng hoạt động tự động: khi có tín hiệu cháy, hệ thống báo động và kích hoạt chữa cháy phải đồng bộ.
• Hệ thống chữa cháy (sprinkler, bơm, tủ chữa cháy vách tường) phải hoạt động đúng áp lực, lưu lượng.
• Đối với tòa nhà văn phòng hạng A, hệ thống báo cháy tự động thường phải đáp ứng tiêu chuẩn TCVN 5738:2021 và TCVN 3890:2023.

5.2 Hệ thống cấp thoát nước, hút khói

• Kiểm tra hệ thống cấp nước chữa cháy trong và ngoài nhà, bao gồm bể chứa, bơm điện, bơm dự phòng.
• Đảm bảo hệ thống thoát khói hành lang, buồng thang áp lực dương, quạt hút gió tầng hầm hoạt động ổn định.
• Đo kiểm lưu lượng, áp suất nước tại các họng chờ; kiểm tra vận hành quạt hút khói theo thiết kế.

5.3 Đường thoát nạn, lối thoát hiểm

• Kiểm tra số lượng, vị trí và chiều rộng lối thoát nạn có phù hợp hồ sơ thiết kế.
• Đo chiều dài hành lang, độ cao thông thủy, đảm bảo không bị cản trở bởi vật dụng nội thất.
• Cửa thoát hiểm phải mở theo chiều thoát nạn, không bị khóa trái, có tay nắm chống hoảng loạn.
• Cầu thang bộ phải có chiếu nghỉ, chiếu sáng sự cố và đèn chỉ dẫn.

5.4 Trang thiết bị cứu hỏa, đèn chỉ dẫn, nội thất chống cháy 

• Kiểm tra bình chữa cháy xách tay, tủ cứu hỏa, phương tiện cứu nạn, cứu hộ.
• Đánh giá khả năng hoạt động của đèn exit, đèn sự cố và hệ thống chỉ dẫn thoát hiểm.
• Vật liệu nội thất, trần, vách, cửa trong khu vực hành lang, cầu thang phải đảm bảo tính năng chống cháy lan theo tiêu chuẩn QCVN 06:2021/BXD.

6. Cơ quan có thẩm quyền nghiệm thu PCCC

Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP, cơ quan có thẩm quyền thực hiện kiểm tra và cấp văn bản nghiệm thu PCCC là Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC & CNCH) thuộc Công an cấp tỉnh, nơi đã thẩm duyệt thiết kế công trình.

Tuy nhiên, theo quy định mới, hoạt động kiểm tra công tác nghiệm thu về PCCC sẽ do cơ quan chuyên môn về xây dựng chủ trì theo phân cấp, phối hợp cùng cơ quan Cảnh sát PCCC. Điều này nhằm rút ngắn quy trình, tránh chồng chéo và kết hợp nghiệm thu PCCC với nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng.

7. Thời gian & chi phí nghiệm thu PCCC  

Thời gian nghiệm thu

Theo quy định, thời gian giải quyết thủ tục nghiệm thu PCCC được tính từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ:

• Dự án, công trình quan trọng quốc gia hoặc nhóm A: Tối đa 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
• Các công trình khác & phương tiện giao thông cơ giới đặc biệt: Tối đa 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Chi phí nghiệm thu

• Phí thẩm duyệt thiết kế và nghiệm thu PCCC được tính theo Thông tư 258/2016/TT-BTC và văn bản sửa đổi, dựa trên quy mô, tính chất công trình.
• Trung bình, chi phí cho hồ sơ nghiệm thu một tòa nhà văn phòng dao động từ 1,5 – 5 triệu đồng/hồ sơ, chưa tính chi phí phát sinh cho việc kiểm định thiết bị, thử nghiệm hệ thống.
• Đối với các dự án văn phòng hạng A hoặc có diện tích sàn lớn trên 20.000 m², chi phí kiểm định thiết bị và thử nghiệm hệ thống có thể phát sinh thêm hàng chục triệu đồng.

8. Những lỗi thường gặp khi nghiệm thu PCCC

Trong thực tế, không ít dự án văn phòng bị kéo dài tiến độ bàn giao do không đạt nghiệm thu PCCC. Dưới đây là ba nhóm lỗi phổ biến mà chủ đầu tư và đơn vị thi công cần đặc biệt lưu ý:

8.1 Hồ sơ thiếu hoặc sai biểu mẫu

Trong quá trình chuẩn bị hồ sơ nghiệm thu PCCC, nhiều chủ đầu tư thường gặp lỗi liên quan đến giấy tờ, biểu mẫu và bản vẽ. Một số sai sót phổ biến gồm:

• Thiếu văn bản đề nghị nghiệm thu (mẫu PC11), bản vẽ hoàn công hoặc báo cáo kiểm định thiết bị.
• Nộp hồ sơ không đúng cơ quan thẩm quyền, dẫn đến phải chỉnh sửa và nộp lại.
• Sai sót trong việc đối chiếu bản vẽ thiết kế đã thẩm duyệt với bản vẽ hoàn công.

8.2 Thi công không đúng bản vẽ đã thẩm duyệt

Trong giai đoạn thi công, việc không tuân thủ đúng bản vẽ PCCC đã được phê duyệt là nguyên nhân chính khiến nhiều công trình bị từ chối nghiệm thu.

• Thay đổi vị trí đầu báo cháy, hệ thống sprinkler, đèn exit so với bản vẽ được phê duyệt.
• Thi công thêm hoặc bỏ bớt hạng mục mà không có văn bản thẩm duyệt điều chỉnh.
• Sử dụng vật liệu hoàn thiện (trần, vách, cửa) không đạt chuẩn chống cháy theo QCVN 06:2021/BXD.

8.3 Thiết bị không đạt tiêu chuẩn TCVN/QCVN

Một trong những nguyên nhân khiến hồ sơ nghiệm thu PCCC bị trả lại là do thiết bị không đáp ứng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật.

• Bình chữa cháy, đèn exit, đầu báo cháy không có giấy chứng nhận kiểm định chất lượng.
• Máy bơm chữa cháy không đạt áp lực, lưu lượng theo TCVN 3890:2023.
• Quạt hút khói, quạt tăng áp cầu thang không đạt mức áp suất yêu cầu (≥40 Pa).

Để công trình được vận hành hợp pháp và an toàn, việc thực hiện nghiệm thu PCCC cần tiến hành nghiêm túc, minh bạch và đúng quy chuẩn. Đây là bước quan trọng bảo đảm tuân thủ pháp luật, nâng cao tính bền vững, hạn chế rủi ro trong quá trình sử dụng. Với kinh nghiệm trong thiết kế – thi công văn phòng tại Hà Nội và TP.HCM, Maison Interior sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp từ tư vấn giải pháp, triển khai thi công đến hỗ trợ hoàn tất thủ tục nghiệm thu PCCC trọn gói và hiệu quả.

9. (FAQ) – Một số câu hỏi về nghiệm thu PCCC 

9.1 Nghiệm thu PCCC khác gì thẩm duyệt PCCC?

• Thẩm duyệt PCCC: được thực hiện trước khi thi công, nhằm phê duyệt thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy theo tiêu chuẩn pháp luật.
• Nghiệm thu PCCC: diễn ra sau khi thi công, cơ quan chức năng kiểm tra, đánh giá thực tế hệ thống đã lắp đặt, chạy thử và cấp văn bản chấp thuận để công trình được đưa vào sử dụng.

9.2 Mất bao lâu để nghiệm thu PCCC xong?

• Thông thường 7 ngày làm việc đối với công trình thông thường, 10 ngày làm việc với dự án quan trọng quốc gia hoặc nhóm A, kể từ khi nộp đủ hồ sơ hợp lệ.
• Sau kiểm tra, trong vòng 7 ngày tiếp theo, cơ quan chức năng sẽ cấp văn bản chấp thuận nếu đạt yêu cầu.
• Tổng thời gian: dao động từ 14 – 17 ngày làm việc.

9.3 Mức xử phạt khi công trình đưa vào sử dụng nhưng chưa nghiệm thu PCCC? 

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, mức xử phạt hành chính đối với hành vi đưa công trình vào sử dụng khi chưa được nghiệm thu về PCCC có thể lên tới:

• 60 – 80 triệu đồng đối với tổ chức.
• Ngoài phạt tiền, công trình còn có thể bị đình chỉ hoạt động, buộc thực hiện nghiệm thu bổ sung trước khi tiếp tục khai thác.